Эмоция дегеніміз не?
«Мемлекеттік кеңесші» фильмі
Презентация. Мәнерлеп эмоциялардың өзгеруі.
бейне жүктеу
Реніші – бұл кезектесуі әріптес көңіл мен қысымды тарту үшін пайдаланылады агрессия және азап тәжірибе наразылық айыптауларды.
бейне жүктеу
Сіз анықтау қажет болса, бере: «Эмоциялар – организмнің функционалдық жағдайы өзгеру фонында эмоционалдық тәжірибе сүйемелдеуімен тұлға және дауыс мәнерлеп қозғалыс болып табылады.» кез келген ғылым талап Шын мәнінде, барлық көп қиын, өйткені, адам сөздерді емес, қатаң емес, ғылым пайдаланыңыз, өз қалауы бойынша, сөз бірнеше өмірінде «эмоция» байланысты – және өте әр түрлі – негізгі құндылықтары.
Бірінші мағынасы, эмоция – бұл тез және қысқа элементтері сезім, олардың жағдайлық көрінісі болып табылады.
Гнев, айыптау және эмоциялар терең обид жылы алау ретінде ауыратын.
Екінші мағынасы, эмоция – сезім басқаларға таныстыру үшін білдірді.
Өздері үшін тәжірибе – бұл өте сезім. Біріншісінде шашыраңқы сезім, сезімнің көрінісі, экспрессивті қозғалыстар … – бұл эмоциядан да көп нәрсе.
эмоциялар үшінші мағынасы – бұл жағдайда, эмоциялар астында және сезім түсінікті, аффективтік саланың барлық көріністеріне атауы болып табылады, және әсер, және көңіл-күй, тіпті қалауларымыз.
Кем дегенде эмоциялар мен сезімдер синонимдер ретінде оңай пайдаланылады …
«Эмоция» сөзі қайдан пайда болды? Латын тілінде «эмовоо» – француз тілінде «эмоция» деген сөз «толқу, толқу» дегенді білдіреді, «толқу, толқу».
Жаны мен денесінде бейбітшілік болған кезде олар эмоциялар туралы сөйлемейді. Эмоция – әрқашан қозғалыс: динамика, ауысу, көпіршігі. Егер мемлекет бет-әлпетті қозғалыстармен жүрмесе, мемлекет әлі сезім емес, ал мемлекеттер арасында жылдам көшу, қозғалыс және мемлекеттер арасында ауысу – қазірдің өзінде эмоция деп атауға болады. Эмоциялар қозғалыстар болып табылады, бірақ бәрі емес, міндетті түрде мәнерлі, адамның күйі туралы ақпарат беретін осы немесе басқа қатынастарды жеткізеді.
Американдық психолог Кэрролл Изард бір эмоцияны басқа біреумен шатастыруға болмайтын бір ғана мимикалық өрнектің бар екенін талап етеді. Бұл мүлдем дұрыс емес, балалық шабуылдың оннан астам танымал мимикалық пішіні бар, бірақ ең бастысы – осы немесе басқа түбіртегі тұлғаның қозғалысы кездейсоқ емес, бірақ белгілі бір мағынаны білдіреді.
Сырттай эмоцияларды байқауға болады, эмоцияларды ішінен сезінуге болады. Адамдар адамның эмоцияларымен, оның бет-әлпетінің қозғалысын ғана бақылайды – қуаныш немесе күмән, сықақ немесе қызығушылық.Эмоция ғана көрсетуге болады: Бұл, шын мәнінде, нақты эмоциялар бұл жағдайда болуы мүмкін екендігі түсінікті. қозғалыстар, функционалдық мемлекеттер арасындағы жылдам ауысу – абай студент дәл болуы үшін, органның мемлекеттік толықтырылады нақты тірі эмоция деп біледі.
рақаттанған қайтадан және алаңдамай көшіп – тыныққан, шиеленіскен жиналды. қатты ашуланды кірді, қорқыныш күлімсіреп ішіне демалып, болды …
физиологиялық параметрлерін өзгерістер: ЭЭГ, GSR – эмоция шынымен бар екенін маңызды белгісі. Шын мәнінде, бұл салынған өтірік детектор болып табылады.
Эмоция Бірақ көптеген адамдар үшін ең маңызды белгісі – қозғалыс ішкі тәжірибе қозғалысы. эмоциялар жүрегі сияқты тәжірибесі, ол белгілі бір зарядталған оқиғалардың ішкі қозғалысы: күту ерекше сезімге, қуаныш флеш азап ярости серпін күмән, сарп қыл- жоғалту.
Ескерту: ішкі оқиғалар өлі емес, бірақ тірі, бір-бірімен өзара зарядталған және адам басқа да ішкі процестер әсер етеді.
Барлығы
Эмоциялар – үш элементтен пакеті: тұлға және дауыс мәнерлеп қозғалыстар, бір функционалдық жағдайын басқа органға осы тез өзгерістер, және рухани тәжірибе осы қозғалысы.Жалпы алғанда, бет, дене және сезім бар нақты эмоциялар, барлығын бірден және толық білдірді осы үш компоненттері, бірақ ең – барлық емес немесе ішінара. Қалай болғанда да, эмоция әрдайым мағыналы бейнесі бар қозғалыстар.
Эмоциялардың сезімдерден, көңіл-күйлерден, мәнерлі қозғалыстардан және басқа жақын тұжырымдамалардан айырмашылығы → қараңыз
Эмоцияларды қалай емдеуге болады? қатты жеңілдету болса, біз әйелдер эмоция тым көп, және ер бар деп айтуға болады – тым аз, олар жеткілікті дамымаған. Дәлірек айтқанда, сол және оң эмоционалдылықты көріңіз.
Эмоциялардың жіктелуі, эмоциялар мен сезімдердің түрлері
Эмоциялар (біздің эмоциялар басталады кім? Өзіміз немесе біз қарым-қатынас кіммен сол немесе жағдай) көзіне өзгеше, (жағымды және жағымсыз) оның белгісі, эмоционалдық үні мен эмоцияларды басқару қабілетін биіктігі … → қараңыз.
Адам өміріндегі эмоциялар
Адамның эволюциялық дамуында бір нәрсе үшін эмоциялар пайда болды. Не үшін? Әрбір баланың даму үдерісінде білетін эмоцияны үйренеді. Не үшін? Сіздің эмоцияларыңызды қалай басқаруға болады? Эмоциялық саланы қалай дамыту керек? → → қараңыз
Эмоциялық саланы дамыту
адамның эмоционалды саласының дамуына көзқарас басқа да жеке ресурстарды дамытуға бірдей.дәл қайда жылжыту және эмоциялық өсе қай бағытта үшін біле тұра, бір өз эмоциялық саласын дамыту немесе мамандардың қараңыз болады. Соңғы жағдайда мамандар жоғары білікті мамандар болып табылады және орталықтары уақытша тексеріледі. Ресейдегі ең ірі оқу орталығы – «Синтон» орталығы. Оқыту «эмоциялар әлемі: энергетикалық, бақыт, еркіндік» – Синтон-бағдарламасына енгізілген төрт оқу сабақтарының бірі -, сіз эмоциялық нәрлеуге өмір сіздің эмоционалдық күйін бақылау меңгеруге бірегей әдістерін береді.
Источник
Эмоцияның қызметтері
Эмоцияның көріністік-бағалау қызметі. Әдеби деректер мен жеке тәжірибелерімізге сүйене келе, 1964 жылы эмоция адам миының және жануарлардың өзекті қабілеттілігі мен қанағаттану ықтималдылығы мидың тұқым қуалаушылық негізінде және бұрын жеке тәжірибесінде қамтылған бағалауы деген шешімге келді. қуалаушылық негізінде және бұрын жеке тәжірибесінде қамтылған бағалауы деген шешімге келді.
Әрине эмоция көптеген факторларға тәуелді. Солардың ішіндегі танымалы субъектінің индивидуалдылық ерекшілігі, оның эмоциялық, мотивациялық аймағының, еріктік қасиеті т.б. ерекшеліктері. Уақыт факторы эмоциялық реакция екпінді дамитын аффект және күй сипатын иемденуге тәуелділігін, сағат, күн, апта бойы сақталды. Әлеуметтік және рухани қажеттілік негізінде туындаған эмоция жағымсыз әсерден қашу субъектіде үрей, ал мақсатқа жету мүмкіншілігінің ықтималдылығы – фрустрация т.б. тудырады.
Эмоцияның ауыспалы қызметі. Физиологиялық тұрғыдан арнайы ми құрылымының белсенді жүйесі, жүріс-тұрысты осы күйден максималды және минималды бағытта өзгеруге итермелейді.
Эмоцияның ауыспалы қызметі жүріс-тұрыстың туа біткен формасында, шартты рефлекторлық іс-әрекетті жүзеге асыруда кездеседі. Қажеттіліктерді қанағаттандыру ықтималдылығы бағасы адамдарда саналы және бейсаналы деңгейде өтеді. Саналанбаған болжам мысалына интуиция, мақсатқа жету бағалауы немесе одан өшіру эмоциялық «алдын ала шешім» түрінде жүзеге асады, осы эмоцияны тудырған логикалық талдау жағдайына итермелейді. Эмоцияның ауыспалы қызметі әсіресе мотивтердің бәсекелестік процесінде, мақсатқа бағытталған жүріс-тұрыста қажеттілік тудырады.
Эмоцияның бекіту қызметі . Іс-әрекетті бекіту феномені орталық орынға ие, себебі бекіту фактісіне білім, тіршілік ету, кез келген шартты рефлекстің ерекшелігі тәуелді. Павлов бекітуді биологиялық мән тітіркендіргіштігімен басқаларға сигналдық мән беретінімен байланыстырды.
Шартты рефлексті өңдеу процесінде ми механизмдерін кірістіру, инструменталды шартты рефлекстерді көрсетуде ерекше, себебі бекіту субъект сигналының шартты бөлігі инструменталды рефлекстердің өңделуін жан-жақты талдай келе, В. Вырвицка мынадай шешімге келді: жанамасыз бекіту бұл жерде қажет немесе қажет емес стимулды жою немесе қандай да қажеттіліктердің орындалмауы олардың жылдамдығы ағзаның қызметтік жағдайы және сыртқы орта сипаттамасына, жан-жақты тітіркенгіштер – жарық, дыбыс, сипап-сезу, иіс т.б. тәуелді.
Эмоцияның компенсаторлық қызметі. Эмоциялық стресс кезінде вегетативті қозғалыс (жүрек қағысы, қан қысымы, қан айналысы гармондары т.б.) күшейеді, ағза қажеттілігі жоғарылайды. Эмоциялық стрестің туындауы қалыпты күйден сыртқы сигнал бағалауына және оған жауап беру принципіне келеді. Бұл ауысудың физиологиялық мәні А.А. Ухтомскийдің доминанта принципі реакциясын анықтау деп түсінуге болады. В.Т. Осипов шартты рефлекстің өндірістік кезеңінен «эмоциялық» деп атауы кездейсоқ емес (Ле Док, 2000: 163).
Мәліметтер алынған дереккөз: Борбасова Г.Н., Жолдасова М.К., Кустубаева А.М. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Хабаршысы. Психология және социология сериясы. №4(63). 2017
Источник
Эмоция. эмоцияның дамуы және қалыптасуы
«Эмоция» ұғымының төркіні — «емовера» деген латын сезінен, «эмоцион» дейтін француз сөзінен шыққан. Қазақша мәні — тітіркендіру, толқу. Бұл — жан дүние-сінің сыртқы және ішкі әсерлер салдарынан ызалану, қаһарлану, қорқу мен шаттану сияқты жағдайларынық көрініс беруі.
Адам өміріндегі эмоциялардың орны аса маңызды. Адамның эмоционалды өмірінің мәні әр алуан түрлі. Эмоциялар әр түрлі жағдайларда, іс-әрекет үрдісінде, ондағы нақты жетістіктерге бағалаушы қатынасты анықтайды. Өнер туындыларын қабылдауда, басқа адамдармен қарым-қатынаста пайда болатын ойлардың нәтижесінде тұлғаның даму үрдісінде адамның эмоционалды тәжірибесі өзгеріп, толықтырылып отырады. Эмоциялар бұған қоса адамдардың қарым-қатынастары реттеуші рөлінде көрінгендіктен, психологияда эмоцияларға психологтар көп көңіл бөліп, кеңінен қарастыруда. Бүкіл әлем психологтары адамның эмоционалды аймағының дамуына көңіл аударуда.
Психологтар, эмоциялар өндірісте, отбасында, өнерде, педагогика мен клиникада, шығармашылықта және адамның рухани дағдарыстарында, яғни адамның барлық іс-әрекетіне қатысады деп есептейді. Адамдардың эмоцияларының негізінің зерттелуі психологиялық-педагогикалық тұрғыда маңызды, өйткені өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесі балаларға тек білімдердің, іскерліктер мен дағдылардың нақты жүйесін оқытуды ғана емес, сонымен қатар, олардың айналасындағы ақиқатқа жэне адамдарға нақты эмоционалды қатынасты қалыптастыруды болжайды.
В.К. Вилюнас эмоцияларды жеке үрдістер ретінде емес, тұлғаның бүтіндей қызмет етуінің көрінуі ретінде қарастырды. Автордың ойынша эмоционалды құбылыстың құрылымы бір жағынан — қандай да бір бейнелеуші мазмұннан, екінші жағынан — эмоционалды күйзелістің өзінен тұрады деп есептеген.
Эмоциялардың теориялық мэселелеріне Л.С.Выготский көп көңіл бөлген. Ол эмоцияларды ойлаудың субъектінің сезімдік-заттық іс-әрекетімен байланысының ішкі, психологиялық механизмі ретінде қарастырды. Олар ағзаның енжар күйі емес оны белсенділікке ынталандырып, оның қоршаған ортамен өзара қатынасын оятады және реттейді.
П.Я.Якобсон өз уақытында сезімдер, көніл-күй, аффектілер мен эмоциялар сияқты эмоционалды үрдістерді эмоционалды өмірмен байланыстырды. Адамда нақты заттардың немесе құбылыстардың шеңберіне арналган эмоционалды қатынас сезімі ең негізгі сьңары болып табылады.
А.Г.Ковалев сезімдерге жеке түлганың нақты заттық бағдарға ие тұрақты қатынастарын, яғни махаббат жэне жек көруді, сыйластықты қарастырды. Сезім-тұрақты құрылым немесе тұлға қасиеті, ал эмоция — сезімнің көрінетін үрдісі. Сонымен, сезімдер — нақты жағдайлардың жалпылану нэтижесі ретінде онтогенезде қалыптасатын эмоциялардың дамуының жоғары нәтижесі.
Өмір сүру барысында адамның эмоциялары мен сезімдері күрделеніп және жіктеліп дамудың ұзақ жолынан өтеді. Адамның эмоционалды аймағында төмендегідей негізгі жағымды өзгерістер болады:
а) жақсы мен жаманға барабар эмоционалды реакциялардың пайда болуы;
ә) жаманға мойынсынбауы;
Эмоциялардың дамуы субъектінің іс-әрекетінің мазмұны мен құрылымы, оның қоршаған адамдармен езара қатынастарының сипатына, оның нақты қоғамдық құндылықтар мен талаптарды меңгеруіне, мінез-құлықтың ережелерін меңгеруіне байланысты.
А.Н. Леонтьев, Л.И. Божович эмоциялардың дамуы мінез-құлық мотивтерінің дамуымен, баланың жаңа қажеттіліктерімен қызығушылықтарының пайда болуымен тығыз байланысты екендігін көрсетеді. Сонымен авторлар өздерінің зерттеулерінде мінез-құлықтың жаңа мотивтерінің қалыптасу барысында баланың эмоционалды көріністерінің сипаты біршама өзгереді деген қорытындыға келді.
Эмоциялар психикалық үрдістермен, атап айтқанда, ойлаумен, еспен, қабылдаумен, киялмен т.б. тығыз байланысты. Адамның ойлауы эмоционалды компоненттерді қамтиды. Алайда, психологтар интеллектуалды жэне эмоционалды аймақты бөліп қарастыруда.
Соңғы жылдарда эмоциялардың саласына қатысты білімдер ұдайы өсуде. Бұл білімдер эр түрлі мамандықтардан алынуда, өйткені эмоция пәнаралық мәселелердің бірі болып табылады. Әлеуметтік психологияның өкілдері эмоцияларды вербальды емес қарым-қатынас ретінде зерттеді. Тұлға психологиясы эмоциялардың басқа мотивациялы құрылымдармен байланыса алатын жолдарын көрсетіп, аффектілі күйлердің тұлғаның қызмет етуімен байланысы жайлы біздің білімдерімізді толықтыра түсті. Сонымен бұл мәселе психологияда бүгінгі күні кеңінен жан-жақты қаралып жатыр деуге болады, бірақ қазіргі кезеңцегі біздің қоғамымызды әлеуметтік-саяси және экономикалық қарым-қатынастардың өзгеруімен байланысты эмоция мәселесін кең тұрғыда зерттелудің қажеттілігі талап етілуде
Күрделі эмоциялар. Күрделі эмоциялардың бірі — көңіл. Кейпіне қарап адамдарды шат, жайдары, жылы жүзді, ақжарқын, не көңілге кірбің кіру, ызалы, түсі суық т.б. деп ажыратады. Адамның көңіліне айналасын қоршаған дүние әсер етіп отырады. Егер оның қызметі жақсы жүріп жатса, ұжымы ынтымақты болса, отбасы жағдайы жарасымды болса, көңілі де көтеріңкі болады. Көңілге адамның денсаулық жағдайы, жүйке жүйелерінің ерекшеліктері де әсер етеді. Өмір-тіршілігі үшін елеулі маңызы бар оқиға да адамның көңіліне үлкен із қалдырады. Мәселен, адам көптен айналысып жүрген ісі оңға басса, немесе бір нәрсеге қолы жетсе (жоғары оқу орнын бітіру, диссертация қорғау т.б.), шат-шадыман күйге түседі. Керісінше, ол ылғи да сәтсіздікке ұшырай берсе, көздеген мақсатына жете алмаса, жанын қоярға жер таба алмай қиналады. Мұндайда қабағы қатыңқы, ренішті күйде жүреді. Сондықтан да «Көңілсізден күлкі шықпас», «Адам көңілден азады» деген мақалдар тегіннен-тегін айтылмаған. Ерік-жігері күшті, рухани өмірінің мазмүны бай адамдар, тіпті ауыр жағдайларда да көңілді жүреді. Оптимистік, жарқын болашаққа сену, қиыншылыққа мойымау ерік-жігері күшті, қажырлы адамдардың басты қасиеті. Адам өз көңілінің қожасы болу керек екендігін олар іс жүзінде көрсете білуі тиіс. Осы айтылғандардан өмір сүруге қолайсыз кездерде де көңілді ыркына жібермеуге болатындығы, көңілдің тұрақты болуы жүмыс қабілетін арттыруға, адамның жекс қасисетінің жақсы сапаларына байланысты екені жақсы аңғарылады. Өз көціліне меңгере білу — мүғалім үшін аса қажетгі сипат. Төмснгі сынып оқушыларының мүғалімінің қасы мен қабағына қарап отыратыны белгілі. Егер мүғалім көңілсіз кірбің болса, оқушылардың оқу материалдарын меңгерулеріне қолайсыз әсер етеді. Эмоцияның бір түрі — аффекттер. Аффекттер дегеніміз қысқа уақытқа созылса да, бұрқ етіп қатты көрінетін эмоцияның түрі. Аффекттер кейде адамның бүкіл психикалық кейпін бұзып, мәнерлі қозғалыстарға толы, ерік күшінің әлсіреу жағдайында етед. М. Ю. Лермонтов бір адамның басынан байқалған аффектіні былайша суреттейді:
Орынсыз жан таласын кейде бекер,
Сонан соң әлім кетіп жерге қүлап,
Еңіреп егіл-тегіл, жаттым сұлап.
Кеміріп жердің дымқыл топырағын,
Шықтай қып жерге төктім жасты-ай бұлақ.
Аффект кезінде адамның «есі шығып» кетпейді. Дені сау адамдарда болатын аффекттерді адамның жеке басының кемшілігі деп түсіну керек. Бұл — адамның өзін меңгере алмауы, ерік тәрбиесінің кемістігі. Ерік-жігері күшті адам мүндай ұшқалақтыққа, лепірмелікке бармайды. Ондай адам не істесе де ойланып істейді. «Ар-ісі ақылға ермек, бойды жеңбек, өнерсіздің қылығы өле көрмек», деп Абай дұрыс айтқан.
Дені сау адамдардың аффектісінен психикасы ауруға шалдыққан адамдардың аффекттерін (патологиялық аффекттер) ажырату қажет. Мұндай аффекттер ми қабығы мен қабық асты орталықтарының байланысы бұзылғандықтан, екінші сигнал жүйесінің реттеушілік рөлі кемігендіктен болады. Аффекттерді тәрбиелеу адамның жеке басын тәрбиелеумен тығыз байланысты мәселе.
Құмарлық — адамның ойы мен әрекетінің негізгі бағытына із қалдыратын күшті, терец, тұрақты эмоция. Құмарлық өзінің қоғамдық мәнімен бағаланады. Егер ғылым мен өнерге, еңбекке құмарлықты ұнамды десек, дүние құмарлық, бақ құмарлық, ойын құмарлықты ұнамсыз құмарлық дейміз. «Құмарлық кісіге жүк артады, міндеттілік туғызады, міндет борышты етеді, бұлар еңбекке жүктейді, ецбек ғылым мен өнерге ашылған жол, — деп Абай адамға қажетгі құмарлықтың психологиялық табиғатын көрсеткен. А.С. Пушкин.
Балалардың қарапайым эмоциялары туған күнінен бастап-ақ
көрінеді. Бала есейген сайын эмоциялар біртіндеп дами түседі. Мәселен, екі жарым жасар бала қол-аяғы байлаулы адамның суретін көргенде, оған жаны аіыып жылаған. Төрт жасар бала анасы кітаптан иттің кірпіпі ұстап алайын деп түрған жерін оқығанда қатты күйзелген. Төрт-бес жасар балаларда оғары сезімдердің (моральдық, эстетикалық) элементтері кездеседі. Мәселен, осы
жастагы баладан: «біреудің нәрсесін сұраусыз алуға бола ма?» десең,
«Сұраусыз алсаң, ұры атанып ұсталасың, жаза тартасың» — деп жауап
береді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың ой-өрісі тайыз, өмір тәжірибесі жеткіліксіз, түрлі психикалық кұбылыстары, әсіресе, ерік-жігері дамып жетілмеген. Осы жағдай оның эмоциясына да тән. Мектеп жасына дейінгі балалар эмоциясының басты ерекшелігі — тұрақсыз, тұрлаусыз, нақтылы да мәнерлі қозғалыстарға толы келетіндігі.
Мектепке түсу бала сезімдерін жүйелі, жоспарлы түрде тәрбиелеудің негізгі жолы болып табылады. Төменгі сынып оқушылары да (әсіресе, бірінші, екінші сыныптағылар) аса сезімтал, эмоциялы келеді. Бұл балалар сергек те жайдары, ақ көңіл де сенгіш, аңқау да, әділ болып келеді. Олар кез-келген нәрсенің бәріне таңырқап, қызықтайды және өзінің қатынасын белсенділікпен білдіріп отырады. Бала сабақ үстінде де бірқалыпты отыра алмайды. Өйткені өзіне ие бола алмай, сезімінің жетегіне еріп кетеді. Мәселен, бірінші сынып оқушыларының арасынан сабақ үстінде қатты дауыспен күлетін, не жылап жіберетін оқушыларды кездестіруге болады. Бұлар жүйкесі қозғыш, өздерін ұстай алмайтын балалар.
Сыныбы жоғарылап, есейген сайын оқушы мүндай қылықтарынан арыла бастайды. Мүғалімнің ерік-жігер тәрбиесін қосарластыра жүргізуі оқушыларға көп көмек көрсетеді. Осы жастағыларда бірінің істегенін екіншісі де істегісі келетін бір қасиет бар. Мәселен, біреу күлсе, оған қосылып қалғандары да күледі, біреу сөйлесе, қалғандары да оған қосылады. Бірінші сынып оқушыларының сезімдері, көбінесе тікелей қажеттеріне байланысты туып отырады. Жылау, күлу, қамығу, ұялу — бәрі де олардың қажеттерінің өтелу-өтелмеуінен туатын эмоциялар. Мұндай жағдайда оны ақылмен иландыру қиын. Мүмкіндігінше болашақ қажетінің өтелу жағын ойластыру керек. Бүл жай оқу процесін балалардың сезіміне тікелей әсер ететіндей етіп ұйымдастыру қажеттігін еске салады.
Мектепте баланың жоғары сезімдері одан әрі дами түседі. Әрине, баланың жоғары сезімдерінің негізі мектепке дейінгі тәрбиеде қаланады. Осы кезде балада біреуді жақсы көруі (көбінесе, ол өзін жақсы көрген адамды ұнатады), тіл алғыштығы, біреудің айтқанын тыңдағыштығы байқалады. Бала жақсы адамдардай болғысы келеді. Мәселен, космонавтарға еліктеп, солардай болсам екен деу — кез-келген баланың арманы.
Үшінші, төртінші сынып оқушыларының сезімдері бірте-бірте күрделене түседі, олар көңіл күйін бірқалыпты етіп ұстауға үйренеді
Источник