Эмоция. эмоцияның дамуы және қалыптасуы
«Эмоция» ұғымының төркіні — «емовера» деген латын сезінен, «эмоцион» дейтін француз сөзінен шыққан. Қазақша мәні — тітіркендіру, толқу. Бұл — жан дүние-сінің сыртқы және ішкі әсерлер салдарынан ызалану, қаһарлану, қорқу мен шаттану сияқты жағдайларынық көрініс беруі.
Адам өміріндегі эмоциялардың орны аса маңызды. Адамның эмоционалды өмірінің мәні әр алуан түрлі. Эмоциялар әр түрлі жағдайларда, іс-әрекет үрдісінде, ондағы нақты жетістіктерге бағалаушы қатынасты анықтайды. Өнер туындыларын қабылдауда, басқа адамдармен қарым-қатынаста пайда болатын ойлардың нәтижесінде тұлғаның даму үрдісінде адамның эмоционалды тәжірибесі өзгеріп, толықтырылып отырады. Эмоциялар бұған қоса адамдардың қарым-қатынастары реттеуші рөлінде көрінгендіктен, психологияда эмоцияларға психологтар көп көңіл бөліп, кеңінен қарастыруда. Бүкіл әлем психологтары адамның эмоционалды аймағының дамуына көңіл аударуда.
Психологтар, эмоциялар өндірісте, отбасында, өнерде, педагогика мен клиникада, шығармашылықта және адамның рухани дағдарыстарында, яғни адамның барлық іс-әрекетіне қатысады деп есептейді. Адамдардың эмоцияларының негізінің зерттелуі психологиялық-педагогикалық тұрғыда маңызды, өйткені өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесі балаларға тек білімдердің, іскерліктер мен дағдылардың нақты жүйесін оқытуды ғана емес, сонымен қатар, олардың айналасындағы ақиқатқа жэне адамдарға нақты эмоционалды қатынасты қалыптастыруды болжайды.
В.К. Вилюнас эмоцияларды жеке үрдістер ретінде емес, тұлғаның бүтіндей қызмет етуінің көрінуі ретінде қарастырды. Автордың ойынша эмоционалды құбылыстың құрылымы бір жағынан — қандай да бір бейнелеуші мазмұннан, екінші жағынан — эмоционалды күйзелістің өзінен тұрады деп есептеген.
Эмоциялардың теориялық мэселелеріне Л.С.Выготский көп көңіл бөлген. Ол эмоцияларды ойлаудың субъектінің сезімдік-заттық іс-әрекетімен байланысының ішкі, психологиялық механизмі ретінде қарастырды. Олар ағзаның енжар күйі емес оны белсенділікке ынталандырып, оның қоршаған ортамен өзара қатынасын оятады және реттейді.
П.Я.Якобсон өз уақытында сезімдер, көніл-күй, аффектілер мен эмоциялар сияқты эмоционалды үрдістерді эмоционалды өмірмен байланыстырды. Адамда нақты заттардың немесе құбылыстардың шеңберіне арналган эмоционалды қатынас сезімі ең негізгі сьңары болып табылады.
А.Г.Ковалев сезімдерге жеке түлганың нақты заттық бағдарға ие тұрақты қатынастарын, яғни махаббат жэне жек көруді, сыйластықты қарастырды. Сезім-тұрақты құрылым немесе тұлға қасиеті, ал эмоция — сезімнің көрінетін үрдісі. Сонымен, сезімдер — нақты жағдайлардың жалпылану нэтижесі ретінде онтогенезде қалыптасатын эмоциялардың дамуының жоғары нәтижесі.
Өмір сүру барысында адамның эмоциялары мен сезімдері күрделеніп және жіктеліп дамудың ұзақ жолынан өтеді. Адамның эмоционалды аймағында төмендегідей негізгі жағымды өзгерістер болады:
а) жақсы мен жаманға барабар эмоционалды реакциялардың пайда болуы;
ә) жаманға мойынсынбауы;
Эмоциялардың дамуы субъектінің іс-әрекетінің мазмұны мен құрылымы, оның қоршаған адамдармен езара қатынастарының сипатына, оның нақты қоғамдық құндылықтар мен талаптарды меңгеруіне, мінез-құлықтың ережелерін меңгеруіне байланысты.
А.Н. Леонтьев, Л.И. Божович эмоциялардың дамуы мінез-құлық мотивтерінің дамуымен, баланың жаңа қажеттіліктерімен қызығушылықтарының пайда болуымен тығыз байланысты екендігін көрсетеді. Сонымен авторлар өздерінің зерттеулерінде мінез-құлықтың жаңа мотивтерінің қалыптасу барысында баланың эмоционалды көріністерінің сипаты біршама өзгереді деген қорытындыға келді.
Эмоциялар психикалық үрдістермен, атап айтқанда, ойлаумен, еспен, қабылдаумен, киялмен т.б. тығыз байланысты. Адамның ойлауы эмоционалды компоненттерді қамтиды. Алайда, психологтар интеллектуалды жэне эмоционалды аймақты бөліп қарастыруда.
Соңғы жылдарда эмоциялардың саласына қатысты білімдер ұдайы өсуде. Бұл білімдер эр түрлі мамандықтардан алынуда, өйткені эмоция пәнаралық мәселелердің бірі болып табылады. Әлеуметтік психологияның өкілдері эмоцияларды вербальды емес қарым-қатынас ретінде зерттеді. Тұлға психологиясы эмоциялардың басқа мотивациялы құрылымдармен байланыса алатын жолдарын көрсетіп, аффектілі күйлердің тұлғаның қызмет етуімен байланысы жайлы біздің білімдерімізді толықтыра түсті. Сонымен бұл мәселе психологияда бүгінгі күні кеңінен жан-жақты қаралып жатыр деуге болады, бірақ қазіргі кезеңцегі біздің қоғамымызды әлеуметтік-саяси және экономикалық қарым-қатынастардың өзгеруімен байланысты эмоция мәселесін кең тұрғыда зерттелудің қажеттілігі талап етілуде
Күрделі эмоциялар. Күрделі эмоциялардың бірі — көңіл. Кейпіне қарап адамдарды шат, жайдары, жылы жүзді, ақжарқын, не көңілге кірбің кіру, ызалы, түсі суық т.б. деп ажыратады. Адамның көңіліне айналасын қоршаған дүние әсер етіп отырады. Егер оның қызметі жақсы жүріп жатса, ұжымы ынтымақты болса, отбасы жағдайы жарасымды болса, көңілі де көтеріңкі болады. Көңілге адамның денсаулық жағдайы, жүйке жүйелерінің ерекшеліктері де әсер етеді. Өмір-тіршілігі үшін елеулі маңызы бар оқиға да адамның көңіліне үлкен із қалдырады. Мәселен, адам көптен айналысып жүрген ісі оңға басса, немесе бір нәрсеге қолы жетсе (жоғары оқу орнын бітіру, диссертация қорғау т.б.), шат-шадыман күйге түседі. Керісінше, ол ылғи да сәтсіздікке ұшырай берсе, көздеген мақсатына жете алмаса, жанын қоярға жер таба алмай қиналады. Мұндайда қабағы қатыңқы, ренішті күйде жүреді. Сондықтан да «Көңілсізден күлкі шықпас», «Адам көңілден азады» деген мақалдар тегіннен-тегін айтылмаған. Ерік-жігері күшті, рухани өмірінің мазмүны бай адамдар, тіпті ауыр жағдайларда да көңілді жүреді. Оптимистік, жарқын болашаққа сену, қиыншылыққа мойымау ерік-жігері күшті, қажырлы адамдардың басты қасиеті. Адам өз көңілінің қожасы болу керек екендігін олар іс жүзінде көрсете білуі тиіс. Осы айтылғандардан өмір сүруге қолайсыз кездерде де көңілді ыркына жібермеуге болатындығы, көңілдің тұрақты болуы жүмыс қабілетін арттыруға, адамның жекс қасисетінің жақсы сапаларына байланысты екені жақсы аңғарылады. Өз көціліне меңгере білу — мүғалім үшін аса қажетгі сипат. Төмснгі сынып оқушыларының мүғалімінің қасы мен қабағына қарап отыратыны белгілі. Егер мүғалім көңілсіз кірбің болса, оқушылардың оқу материалдарын меңгерулеріне қолайсыз әсер етеді. Эмоцияның бір түрі — аффекттер. Аффекттер дегеніміз қысқа уақытқа созылса да, бұрқ етіп қатты көрінетін эмоцияның түрі. Аффекттер кейде адамның бүкіл психикалық кейпін бұзып, мәнерлі қозғалыстарға толы, ерік күшінің әлсіреу жағдайында етед. М. Ю. Лермонтов бір адамның басынан байқалған аффектіні былайша суреттейді:
Орынсыз жан таласын кейде бекер,
Сонан соң әлім кетіп жерге қүлап,
Еңіреп егіл-тегіл, жаттым сұлап.
Кеміріп жердің дымқыл топырағын,
Шықтай қып жерге төктім жасты-ай бұлақ.
Аффект кезінде адамның «есі шығып» кетпейді. Дені сау адамдарда болатын аффекттерді адамның жеке басының кемшілігі деп түсіну керек. Бұл — адамның өзін меңгере алмауы, ерік тәрбиесінің кемістігі. Ерік-жігері күшті адам мүндай ұшқалақтыққа, лепірмелікке бармайды. Ондай адам не істесе де ойланып істейді. «Ар-ісі ақылға ермек, бойды жеңбек, өнерсіздің қылығы өле көрмек», деп Абай дұрыс айтқан.
Дені сау адамдардың аффектісінен психикасы ауруға шалдыққан адамдардың аффекттерін (патологиялық аффекттер) ажырату қажет. Мұндай аффекттер ми қабығы мен қабық асты орталықтарының байланысы бұзылғандықтан, екінші сигнал жүйесінің реттеушілік рөлі кемігендіктен болады. Аффекттерді тәрбиелеу адамның жеке басын тәрбиелеумен тығыз байланысты мәселе.
Құмарлық — адамның ойы мен әрекетінің негізгі бағытына із қалдыратын күшті, терец, тұрақты эмоция. Құмарлық өзінің қоғамдық мәнімен бағаланады. Егер ғылым мен өнерге, еңбекке құмарлықты ұнамды десек, дүние құмарлық, бақ құмарлық, ойын құмарлықты ұнамсыз құмарлық дейміз. «Құмарлық кісіге жүк артады, міндеттілік туғызады, міндет борышты етеді, бұлар еңбекке жүктейді, ецбек ғылым мен өнерге ашылған жол, — деп Абай адамға қажетгі құмарлықтың психологиялық табиғатын көрсеткен. А.С. Пушкин.
Балалардың қарапайым эмоциялары туған күнінен бастап-ақ
көрінеді. Бала есейген сайын эмоциялар біртіндеп дами түседі. Мәселен, екі жарым жасар бала қол-аяғы байлаулы адамның суретін көргенде, оған жаны аіыып жылаған. Төрт жасар бала анасы кітаптан иттің кірпіпі ұстап алайын деп түрған жерін оқығанда қатты күйзелген. Төрт-бес жасар балаларда оғары сезімдердің (моральдық, эстетикалық) элементтері кездеседі. Мәселен, осы
жастагы баладан: «біреудің нәрсесін сұраусыз алуға бола ма?» десең,
«Сұраусыз алсаң, ұры атанып ұсталасың, жаза тартасың» — деп жауап
береді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың ой-өрісі тайыз, өмір тәжірибесі жеткіліксіз, түрлі психикалық кұбылыстары, әсіресе, ерік-жігері дамып жетілмеген. Осы жағдай оның эмоциясына да тән. Мектеп жасына дейінгі балалар эмоциясының басты ерекшелігі — тұрақсыз, тұрлаусыз, нақтылы да мәнерлі қозғалыстарға толы келетіндігі.
Мектепке түсу бала сезімдерін жүйелі, жоспарлы түрде тәрбиелеудің негізгі жолы болып табылады. Төменгі сынып оқушылары да (әсіресе, бірінші, екінші сыныптағылар) аса сезімтал, эмоциялы келеді. Бұл балалар сергек те жайдары, ақ көңіл де сенгіш, аңқау да, әділ болып келеді. Олар кез-келген нәрсенің бәріне таңырқап, қызықтайды және өзінің қатынасын белсенділікпен білдіріп отырады. Бала сабақ үстінде де бірқалыпты отыра алмайды. Өйткені өзіне ие бола алмай, сезімінің жетегіне еріп кетеді. Мәселен, бірінші сынып оқушыларының арасынан сабақ үстінде қатты дауыспен күлетін, не жылап жіберетін оқушыларды кездестіруге болады. Бұлар жүйкесі қозғыш, өздерін ұстай алмайтын балалар.
Сыныбы жоғарылап, есейген сайын оқушы мүндай қылықтарынан арыла бастайды. Мүғалімнің ерік-жігер тәрбиесін қосарластыра жүргізуі оқушыларға көп көмек көрсетеді. Осы жастағыларда бірінің істегенін екіншісі де істегісі келетін бір қасиет бар. Мәселен, біреу күлсе, оған қосылып қалғандары да күледі, біреу сөйлесе, қалғандары да оған қосылады. Бірінші сынып оқушыларының сезімдері, көбінесе тікелей қажеттеріне байланысты туып отырады. Жылау, күлу, қамығу, ұялу — бәрі де олардың қажеттерінің өтелу-өтелмеуінен туатын эмоциялар. Мұндай жағдайда оны ақылмен иландыру қиын. Мүмкіндігінше болашақ қажетінің өтелу жағын ойластыру керек. Бүл жай оқу процесін балалардың сезіміне тікелей әсер ететіндей етіп ұйымдастыру қажеттігін еске салады.
Мектепте баланың жоғары сезімдері одан әрі дами түседі. Әрине, баланың жоғары сезімдерінің негізі мектепке дейінгі тәрбиеде қаланады. Осы кезде балада біреуді жақсы көруі (көбінесе, ол өзін жақсы көрген адамды ұнатады), тіл алғыштығы, біреудің айтқанын тыңдағыштығы байқалады. Бала жақсы адамдардай болғысы келеді. Мәселен, космонавтарға еліктеп, солардай болсам екен деу — кез-келген баланың арманы.
Үшінші, төртінші сынып оқушыларының сезімдері бірте-бірте күрделене түседі, олар көңіл күйін бірқалыпты етіп ұстауға үйренеді
Источник
Астения
Астения психопатологиялық бұзылыс болып табылмайды. Бұл патология белсіздікке, ауру жағдайы немесе созылмалы шаршау, өсіп шаршау және көңіл-күй тұрақсыздық, асыға, ұйқы бұзылуы, алаңдаушылық, өзін-өзі бақылау әлсіреуіне, физикалық және ұзақ психикалық стресс үшін қабілетін жоғалтқан, жарық төзбеу төтенше дәрежесі органның сарқылуына өзін таныта, күшті иісі болып табылады және қатты дыбыстар.
Зардап шеккендерге өсті қоздырғыш көрініс және тез шаршау, ықыласынан айырылып, слезливости және кірпияз бар депрессиялық көңіл-күй келе жатыр, ол тітіркенген әлсіздік атап өтті.
Шаршау Мемлекеттік салдарынан жұқпалы, ішкі аурулар, масаңдық, дұрыс тамақтану, жұмыс, демалыс, сондай-ақ психиатриялық және неврологиялық аурулардың ұйымдастыру, психикалық, эмоционалдық және физикалық стресс, қалжырататын пайда.
қиын және жиі ұзаққа созылған жанжалдар мен эмоциялар байланысты тәртіпсіздіктер үшін әзірлейді астениялық шарттары, жүйке штамм, неврастения деп аталады.Астеникалық синдромның дұрыс жіктелуі дәрігерге терапия тактикасын анықтауға көмектеседі.
Астенияның себептері
Жиі анықталған асения ауысқан аурулардан кейін немесе ұзаққа созылған стресстен кейін пайда болады.
Астения мамандары психопатологиялық жағдайды және дәрежелерді маңызды неврологиялық және психикалық аурулардың дамуының бастапқы кезеңі ретінде қарастырады.
Бұл бұзылулар аурудан кейін әдеттегі әлсіздік немесе шаршаудан ерекшеленуі керек. Негізгі айрықша критерий – шаршағандықтан және аурудан кейін дене тәуелсіз және біртіндеп ұйқының және тамақтанудан кейін қалыпты қалыпқа келеді, жақсы демалыс. Ал асиния күрделі терапиясыз бірнеше айға, ал кейбір жағдайларда бірнеше жылға созылады.
Астенияның жиі кездесетін себептері:
– жоғары жүйке белсенділігінің артық болуы;
– қоректік заттарды және маңызды микроэлементтерді алудың болмауы;
– метаболикалық процестердің патологиялық бұзылуы.
Көптеген жағдайларда жоғарыда аталған факторлардың барлығы әр адамның өміріндегі әртүрлі жас кезеңдерінде кездеседі, бірақ олар әрқашан астениялық бұзылыстарды дамытуға себепкер емес.Астенияның дамуына, жүйке жүйесінің жұмысында бұзылулар мен жарақаттарға, соматикалық ауруларды ынталандыруға болады. Астения симптомдары мен белгілері аурудың ортасында да, аурудың өзі немесе қалпына келтіру кезеңінде де байқалуы мүмкін.
Астенияға әкелетін аурулардың арасында сарапшылар бірнеше топты анықтайды:
– асқазан-ішек аурулары – қатты диспепсиялық бұзылыстар, гастрит, жаралар, панкреатит, энтероколит;
– инфекциялар – тамақтан улану, SARS, вирустық гепатит, туберкулез;
– жүрек-тамыр жүйесі аурулары – аритмия, жүрек соғысы, гипертензия;
– бүйрек патологиялары – созылмалы пиелонефрит, гломерулонефрит;
– бронх-өкпе жүйесі аурулары – созылмалы бронхит, пневмония;
– жарақат, операциядан кейінгі кезең.
Бұл бұзылулар көбінесе жұмыссыз жұмыс істемейтін адамдар болып саналмайды және осы себепті жеткілікті ұйықтап, демалудан бас тартқан адамдарда дамиды. Бұл жағдай ішкі ағзалардың ауруының бастапқы кезеңінде, мысалы, коронарлық ауру кезінде дами алады және оны сүйемелдейді,оның көріністерінің бірі (мысалы, туберкулез, асқазан ойық жарасы және басқа да созылмалы аурулар болған жағдайда) немесе аяқталған өткір аурулардың (тұмаудың, пневмонияның) салдары ретінде өзін табу.
Астения белгілері де маңызды тәжірибе мен қиындықтардан кейін жұмыс орындарын, тұрғындарды ауыстыру кезінде өздерін көрсетеді.
Астения симптомдары
Астенияның барлық көріністері тікелей ауруды тудыруға тікелей байланысты. Мысалы, гипертониялық ауру кезінде жүрекке жағымсыз сезім пайда болады, атеросклероз еске түсіп, жыртқыштық көрінеді.
Атреналық мемлекеттің ерекшеліктерін түсіндіру көбінесе негізгі ауруларды тануға көмектеседі.
Бұл бұзылулар үш негізгі топқа тән белгілерге ие:
– аурудың негізін анықтайтын жағдайға байланысты күштің төмендеуі;
– астенияға пациенттің психологиялық реакциясы.
Астенияның негізгі симптомдары – ұзақ уақыт демалғаннан кейін де жоғалып кетпейтін және жеке адамның жұмысқа шоғырлануына жол бермейтін шаршауды қамтиды, қандай да бір қызмет түрлеріне деген ұмтылыстардың жетіспеушілігіне алып келеді.
Тіпті өз күш және өзін-өзі басқару кері өмір ырғағы бір ауруларды мүмкіндік бермейді.
Даму астениялық жай-күйі жиі ЧСС / азаюы артуына әкеледі, қан қысымы бар аппетит, жүрек бұзылуы, бас айналу және бас ауыру төмендету, озноб немесе бүкіл денеге жылу сезімін, секіру.
Жуық функцияның бұзылуы және ұйқының бұзылуы байқалады. Кезде астениялық бұзылыстар жеке ұзақ жатын орын, ерте оянады, немесе түнде ояту. Ұйықтау жиі тынышсыз, қажетті тыныштықты тудырмайды. астениялық белгілері әсерін бастан кешуде науқас, бір нәрсе дұрыс болды және жүйке олардың жағдайына жауап бастады онымен не болғанын түсінеміз. Ол көңіл кенеттен өзгерістер, агрессия және қатыгездікпен тұтануына, жиі оның тыныштық жоғалтып байқалады.
Созылмалы асения неврастения мен депрессияны дамытады.
Астения белгілері
Медициналық практикада асения көптеген белгілерге сәйкес жіктеледі. Бұл дұрыс терапия тактикасын таңдау үшін жасалады.
Астения, бұл не? Осылайша, медицинада термин шаршау жеке тұлғаға бір күрделі бұзылуы болып табылады,шаршаудың жоғарылауы, өмірге деген қызығушылық жоғалуы, ұйқының бұзылуы, көңіл-күйдің тұрақсыздығы, азық-түлікке бей-жай қарамау.
Астения туындаған себептер бойынша келесі түрлерге бөлінеді:
органикалық, соматикалық және жұқпалы аурулардан кейін дамып, мидағы деградациялық өзгерістер мен жарақаттар;
– функционалды, дамушы, стресске немесе депрессияға, шамадан тыс ақыл-ой мен физикалық стресске қарсы қорғаныс ретінде.
Бұл бұзылыстың ұзақтығына байланысты өткір және созылмалы болып табылады. Жиі өткір астена функционалды болып табылады.
Аурудың созылмалы ағымы органикалық бұзылулармен байланысты.
Клиникалық белгілерге сәйкес, бұл бұзылулар:
– реакцияның төмендеуі кез-келген сыртқы қозғаушы күшке әсер ететін гипстендік формасы;
– науқастың қоздырғышты және шағылысатындығымен сипатталатын гиперстендік пішін.
Шығару себептері бойынша асеналық синдром босанғаннан, постинфекциядан, посттравматикалық, соматогендіден бөлінеді. Синдромның дұрыс жіктелуі дәрігерге емдеу тактикасын анықтауға көмектеседі.
Asthenia үшін тән белгілер – бұл пациент таңертең жақсы сезінетін жағдай, кешкі астан кейін барлық белгілер мен симптомдар көбейе бастайды. Кешке астаналық мемлекет жиі барынша жетеді.
Бұл бұзылыстың арқасында өткір дыбыстарға және жарқын жарық көздеріне сезімталдығы жоғары.
Барлық жастағы адамдарға астениялық жағдай жиі әсер етеді, жиі жасөспірімдер мен балаларда бұл аурудың белгілері кездеседі. Астеникалы, созылмалы бұзылулар шоғырланудың бұзылуына әкеліп соғады, сондықтан көптеген адамдар күрделі жабдықпен жұмыс істеуді қиындатады. Қазіргі заманғы жастарда асения көбінесе есірткі мен психогенді препараттарды қолданумен байланысты.
Астенияны өте байсалды қабылдау керек, өйткені ол тек шаршамайды, бірақ дұрыс терапия болмаған жағдайда ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін ауру.
Астения диагнозы адамның мұқият тексерілуімен және тексерілуінен кейін дұрыс орнатылуы мүмкін, содан кейін емдеу басталады.
Астенияны емдеу
Астенияның негізгі себептерін түсіндіру үшін ағзадағы патологиялық бұзылулардың болуын анықтау қажет.психо-эмоционалдық және неврологиялық жағдайын бағалау невропатолог және психотерапевт (психиатр) арқылы жүргізіледі. Науқас терапевт кеңес, кардиолог, нефролог-пульмонолог, гастроэнтеролог, және қажет болған жағдайда, басқа да мамандар тағайындалды.
ішкі ағзалардың УДЗ куәлігі, бір гастроскопия сәйкес, өкпе гастроскопия, қан талдау, ми МРТ, рентген сəулелерін тағайындаңыз. Тек жан-жақты зерттеуден алынған деректер негізінде емдеуші дәрігер терапия режимін таңдауға шешім қабылдайды. Медициналық мекемеде дер кезінде емдеу кезінде функционалдық асения бірнеше аптадан кейін жойылады.
қалыптастыратын күтім тағайындалды мамандары – қажет болған жағдайда дәрумені кешендерін, глюкоза, жұмыс және демалыс дұрыс ұйымдастыру сәйкес, толық және тұрақты тамақтану, серуендеу, нақты жаттығулар орындау, ұйқы, қалпына келтіру, жаман әдеттерден бас тарту қабылдау, қызмет аясын өзгерту.
шаршау триптофан, мұндай т.б. банан, ірімшік, цельнозернового нан, жұмыртқа, Түркия, және сондай-ақ азық-түлік құрамындағы ақуыз бар тағамдарды жеуге ұсынылады кезде. Сондай-ақ, үнемі жаңа піскен жемістер мен жидектерді жеуге пайдалы.
Көптеген жағдайларда астенияның дәрілік терапиясы адаптогендерді – элелекрококк, магнолия жүзім, женьшеньге дейін азаяды. Көбінесе магний, мырыш, калий тәрізді негізгі микроэлементтері бар витаминдер кешені. Психиатр пациентті емдеуге және оның астениялық бұзылуының ауырлығына негізделген антидепрессанттарды тағайындайды. Қажет болған жағдайда ноотропия, анаболикалық стероидтердің аз мөлшерде, седативтер және басқа да препараттар тағайындалады.
Тиісті ем болмаған кезде асения депрессиялық күйге, неврастенияға, истерияға әкелуі мүмкін. Бұл аурудың емделуінде табысқа жету пациенттің қалпына келуіне байланысты. Естеріңізге сала кетейік, дәрігерге уақытында бару қысқа мерзімде бұрынғы өмірге оралуға қабілетті.
Источник